KAAN ZENGİNLİ – Avrupa’da zeytin ve zeytinyağı üretimi 2022-2023 yılları arasında aşırı sıcaklık ve kuraklık sebebiyle tarihinin en kötü dönemini geçirmişti. Yaklaşık 1,5-2 yıl süren bu ortam yüzünden üretimler ciddi seviyelerde düşmüş ve fiyat artışları gözlemlenmişti. Bu süreçte Türkiye iç piyasa fiyatlarını korumak maksadıyla dökme zeytinyağı ihracatına yasak getirmişti.
2022 yılında 421 bin ton olan Türkiye zeytinyağı rekoltesi, 2023 yılında 179 bin tona gerilemişti. Ülkemiz, ihracat yasağının da etkisiyle ‘yok yılı’nı hem ürün hem de fiyat açısından ortalama bir performans ile geçirmeyi başardı ve eylül ayında dökme zeytinyağı ihracatındaki yasak kaldırıldı. Geçen ay zeytin ve zeytinyağında hasat dönemi bitti ve rekolte tahminleri yapılmaya başladı. Böylece küresel zeytinyağı piyasasında rekabet iyice kızıştı.
İKİ ÜLKE SPEKÜLASYON YAPIYOR
Bu süreç İspanya ve İtalya gibi dev ülkelerin stratejik adımlar atarak spekülatif hareketlerine sahne oldu. İspanya ve İtalya’daki dev üreticiler; ülkelerinde devam eden kısmi kuraklığa ve üretim düşüşlerine rağmen küresel zeytinyağı fiyatlarının bu yıl yarı yarıya düşeceği açıklamasında bulundu. Türk üreticiler ise bu açıklamanın spekülatif olduğunu belirterek “Bizim malımızı ucuza almak için dünya medyasını kullanarak spekülasyon yapıyorlar” yorumunda bulundu. Amacın ise Tunus ve Türkiye’den alacakları zeytinyağı fiyatlarını düşürmek olduğu belirtildi.
BU YIL REKOR KIRACAĞIZ
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Mustafa Tan “Türkiye’nin bu yıl zeytinyağı rekoltesi de stokları da iyi seviyede. 150 bin ton stok var, 475 bin ton rekolte bekleniyor. Bu rekor seviye demek. Ancak İspanya’da 1 milyon 290 bin ton, İtalya’da 225 bin ton olacağı tahmin ediliyor. Kendi tüketim rakamlarına bakıldığında açıkları var, önceki yıllara göre rakamlar düşük, ancak dünya medyasını da kullanarak spekülatif açıklamalarla fiyat kırıp, bizim ürünümüzü ucuza almanın peşindeler. Bu yıl üreticilerimize gelen teklifler çok düşük, bu nedenle üreticimize sesleniyoruz, ucuza ürününüzü vermeyin. Bu iki ülke strateji yapıyor” dedi. Tan, iç piyasadaki fiyatlar ile ilgili de “Üretim ve rekoltemiz iyi, zeytinyağımızı bu yıl ucuza bu ülkelere kaptırmazsak problem yaşamayız” ifadelerini kullandı.
DEOLEO: FİYATLAR YARI YARIYA DÜŞECEK
Dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi olan İspanyol Deoleo’nun satış şefi Miguel Ángel Guzmán, CNBC International’a yaptığı açıklamada “İyileşme yönünde adımlar atılmış olsa da krizin tamamen bittiğini söylemek doğru olmaz. Zeytinyağı fiyatlarında, özellikle de sızma zeytinyağı gibi daha yüksek kaliteli yağlarda, hâlâ gerginlik döneminden geçiyoruz. Ancak önümüzdeki aylar için görünüm olumlu, zira pazarın istikrara kavuşması ve yeni hasat ilerledikçe ve arz arttıkça normale yavaş yavaş dönülmesi bekleniyor. Önümüzdeki aylarda zeytinyağı fiyatlarının neredeyse yarı yarıya düşmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.