YEŞİM ERASLAN’IN HABERİ – ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 Ocak’ta göreve başlamasının ardından Avrupa ülkeleri ile Washington ilişkileri büyük bir değişim içine girdi. İlk anlaşmazlık konusu ticaret olurken, ABD Başkanı çelik ve alüminyuma yüzde 25 oranında gümrük vergisi getirdi.
Avrupa’yı Ukrayna’daki barış görüşmelerinin dışında tutan ABD heyeti, Suudi Arabistan’da Rusya ile ikili görüşmelere başladı. ABD ile Avrupa ülkeleri arasındaki ayrışmayı gazetemize değerlendiren Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, yeni ve farklı bir dünya kurulduğunu belirterek, ABD’nin 1991 yılından beri devam eden tek hegemonik güç avantajının sona erdiğine dikkat çekti.
Trump’ın, stratejik hamlelerle liderlik rolüne soyunduğunu ancak asıl yükselen gücün Çin olduğunu ifade eden Caşın, büyük güçler arasındaki tarihi kırılmanın ve rekabetin yeni dünya düzeni kurulma sürecini güçlendireceğini kaydetti. Bu durumun da bazı çatışmaları kaçınılmaz hâle getireceğini vurgulayan Prof. Dr. Caşın, şu tespitlerde bulundu:
İLİŞKİLERİ ESKİSİ GİBİ OLMAYACAK
“Trump, ABD’yi, Avrupa müttefiklerinden ayrı olarak yeni bir dış politika ile tamamen ABD çıkarlarına odaklayıp öncü pozisyona soktu. Ancak asıl yükselen güç Çin. Trump, Biden’ın takip ettiği Ukrayna politikasına 180 derece farklı tutum izliyor. Yani Rusya’yı cezalandırmak yerine Moskova ile normalleşme politikası izliyor. ABD-Rusya toplantısının Suudi Arabistan yapılması aslında dünya petrol piyasasına Rusya, ABD, Körfez ortaklığı üretim ve fiyatlaması modelini getirdi. Bunu önümüzdeki günlerde net olarak göreceğiz. ABD-Avrupa ittifakı eskisi gibi olmayacak. Ukrayna güvenilir Batı müttefik garantörlüğünü Avrupa müttefikleriyle dengelemeye kalksa dahi ABD olmadan olmaz bu. Önce bir zirve ve ateşkes ardından da seçim yapılıp Zelenskiy’nin elimine edileceğini düşünüyorum. Daha küçülmüş bir Ukrayna topraklarını göreceğiz. Avrupa bunu bekliyordu zaten. ABD’yi kuran Avrupalılardı. ABD’nin genel yaklaşımı bu. 1991 Körfez Savaşı’nda da böyle hareket etti. Irak’a müdahalesinde kendi başına hareket etti sonra müttefikleri zorlayarak şantaj yoluyla kendi yoluna getirdi. Bugün de aynısını yapacak. Trump’ın tutumu, fevri davranışları Almanya’da, Fransa’da sağ partilerin yükselişine sebep oldu, tıpkı II. Dünya Savaşı öncesinde olduğu gibi, aşırı milliyetçiliğin en uç noktaya tırmanma tehlikesini yeniden getiriyor.”
Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, ABD ve Avrupa arasındaki gerilim devam ederken Türkiye’nin kritik ve öncü bir rol üslenebileceğini, özellikle Rusya-Ukrayna barışında ara buluculuk yapabileceğini kaydetti.