Moldova’nın ayrılıkçı Transdinyester bölgesine Rus doğalgazı sevkiyatının kesilmesi, gıda üreticileri hariç tüm sanayi şirketlerinin kapanmasına yol açtı.
Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle 1990’larda Moldova’dan ayrılan ve çoğunluğu Rusça konuşan yaklaşık 450 bin kişilik bu bölge, Çarşamba günü Ukrayna üzerinden Orta ve Doğu Avrupa’ya yapılan Rus doğalgaz sevkiyatının kesilmesinden büyük ve hemen bir darbe aldı.
“GERİ DÖNÜŞÜ OLMAYAN DEĞİŞİKLİKLER…”
Bölge başbakanı birinci yardımcısı Sergei Obolonik, Perşembe günü bir yerel haber kanalına yaptığı açıklamada, “Tüm sanayi işletmeleri, gıda üretimiyle uğraşanlar hariç, durdu; yani, doğrudan Transdinyester için gıda güvenliğini sağlıyorlar,” dedi.
Obolonik, sözlerine şu şekilde devam etti:
Durumun nasıl gelişeceğini söylemek için çok erken… Sorun o kadar kapsamlı ki, uzun süre çözülmezse, geri dönüşü olmayan değişiklikler yaşayacağız. İşletmeler çalışmaya başlama yeteneğini kaybedecek.
Ukrayna, neredeyse üç yıl süren savaşın ortasında Rusya’nın doğalgaz sevkiyatını kendi toprakları üzerinden yapmasına izin vermiş ve yılda 1 milyar dolara kadar transit ücreti kazanmıştı. Ancak Kiev, Çarşamba günü sona eren beş yıllık anlaşmayı yenilemeyi reddetti.
Slovakya ve Avusturya gibi Avrupa gaz alıcıları, kesintiye hazırlanarak alternatif tedarikler sağlamıştı. Ancak Moskova ile olan bağlarına ve bölgede bulunan bin 500 Rus askerine rağmen, Transdinyester felç olmuş durumda.
AİLELER ÇÖZÜM ARIYOR
Yerel enerji şirketi, Çarşamba günü hanelere ısıtma ve sıcak suyu keserek aileleri, tek bir odada toplanmaya, pencereleri perdeler veya battaniyelerle kapatmaya ve elektrikli ısıtıcılar kullanmaya teşvik etti.
Transdinyester lideri Vadim Krasnoselsky, bölgenin, kuzey bölgelerinde sınırlı kullanım için muhtemelen 10 gün, güneyde ise iki katı süreyle yetecek gaz rezervine sahip olduğunu söyledi.
TRT World’ün haberine göre, ana enerji santralinin gazdan kömüre geçtiğini ve Ocak ve Şubat ayında sakinlere elektrik sağlamaya devam edebileceğini belirtti.
Rusya, Transdinyester’e yıllık yaklaşık 2 milyar metreküplük doğalgaz sevk ediyordu. Bu, enerji sağladığı Moldova’nın tamamı için de geçerliydi. Moldova, 2.5 milyon nüfuslu ve Avrupa Birliği’ne katılmak isteyen bir ülkeler arasında yer alıyor.
İHTİYAÇLAR ROMANYA’DAN KARŞILANACAK
Moldova, uzun bir süre boyunca gaz ödemesi sorunları ve Rusya ile gergin ilişkiler yaşadı. Eski Sovyet Cumhuriyeti, enerji tüketimini en az üçte bir oranında azaltmayı ve ihtiyaçlarının yüzde 60’ından fazlasını komşu Romanya’dan ithal etmeyi hedefliyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy, Rus gaz sevkiyatının sona ermesini “Moskova’nın en büyük yenilgilerinden biri” olarak nitelendirerek, Amerika Birleşik Devletleri’ne Avrupa’ya daha fazla gaz tedarik etme çağrısında bulundu.
Moskova’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı askeri harekâtın ardından, Avrupa, Rus enerji bağımlılığını önemli ölçüde azalttı ve Norveç’ten boru hattı ile gaz ve ABD ile Katar’dan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatını artırdı.
Perşembe günü yaptığı bir açıklamada, Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova, Rus gazının kaybının Avrupa ekonomisini olumsuz etkilediğini ve ABD’nin bundan faydalandığını söyledi.
Zakharova ayrıca, “Rus gaz sevkiyatlarının durdurulmasından tamamen sorumlu olan, Amerikan ekonomisini finansal olarak desteklemek uğruna vatandaşlarının refahını feda eden Avrupa devletlerinin yetkililerinin yanı sıra, kukla Kiev rejimi de sorumludur,” dedi.
FİYAT TARİHİ SEVİYEYE ÇIKTI
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna üzerinden Avrupa’ya doğal gaz akışını sürdürecek bir anlaşmanın yıl sonuna kadar gerçekleşmesi olasılığının bulunmadığını söylemesinin ardından Avrupa doğalgaz fiyatları tarihi seviyelere çıktı.
Avrupa ölçütü olarak kabul edilen Hollanda TTF doğal gaz sözleşmesi, dün Ekim 2023’ten bu yana en yüksek seviye olan 50 euroya ulaştı. Yüzde 5’e varan bir artış kaydeden doğal gaz fiyatları küçük bir düşüşle dün MWh başına 49,725 eurodan işlem gördü.