KAAN ZENGİNLİ’NİN HABERİ –Ramazan ayında “atık gıda oranı” normal döneme göre yüzde 20-25 seviyesinde artış gösteriyor. Türkiye İsrafı Önleme Vakfı verilerine göre; ülkemizde normal şartlarda her gün 5 milyon ekmek çöpe giderken, ramazanda bu rakam 8 milyona kadar çıkıyor. Türkiye dünyada en fazla gıda israfı yapan üçüncü ülke konumunda bulunuyor. Evlerde en fazla ziyan olan ürünler meyve-sebze, un ve unlu mamuller ile peynir-zeytin ve reçel gibi kahvaltılıklardan oluşuyor. Sadece gıda değil, ramazan ayında elektrik ve su israfının da arttığı gözleniyor.
‘AÇIK BÜFE İFTAR’ İSRAFI ARTIRIYOR
Bu dönemde restoranlarda da israf yükseliyor. İftar menüleri hazırlayan işletmeler, tüketilmeyecek ürünleri bile “zengin iftar menüsü” adı altında çeşitlendiriyor. Ayrıca restoranlarda plansız yapılan üretim de israfı artıyor. Yine restoranlarda en fazla israf, ana yemek öncesi verilen iftariyelik bölümünde gerçekleşiyor. Ayrıca şirketlerin iftar programlarında da yine geniş menüler tercih ediliyor. “Ne kadar zengin sofra o kadar itibar” gözüyle bakılıyor. Bir diğer israf durumu da açık büfe iftar programları… Bazı otellerde açık büfe verilen iftar programları israfın daha da artmasına sebep oluyor.
NEFSİMİZE HÂKİM OLALIM
Başta Diyanet İşleri Başkanlığı olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşlar, iftar sofralarında gıda israfı yapılmaması yönünde uyarılarda bulunuyor. Konuyla ilgili açıklama yapan uzmanlar “Ramazan ayı, aslında şükretmenin ve paylaşmanın en önemli olduğu zamanlardan biri. Bu mübarek ayda, sadece tüketmeye değil, bilinçli yaşamaya da odaklanarak israfı en aza indirmek mümkün. Unutmayalım, israf edilen her lokma, her damla su ve her enerji kaynağı, geleceğimize zarar veriyor. Dinimiz açısından da olumsuz bir durum oluşturuyor. Bu dönemde nefsimize hâkim olarak, bolluk ve bereket ayını yaşamalıyız” diyor.
LİSTE YAPIN VE İHTİYACINIZ KADAR ALIN
Tüketici dernekleri, vatandaşlara, ramazan ayı alışverişinde ürün fiyatlarını, son kullanma tarihlerini kontrol etmesi ve ihtiyaçtan fazla ürün almaması yönünde uyarıda bulundu. Tüketiciler Derneği Genel Başkanı Levent Küçük, ramazan ayının ilk haftasında bazı işletmelerin talep artışı beklentisiyle fiyat güncellemesine gittiğini belirterek “Vatandaşlar ramazan ayının ilk günlerinde dikkatli olmalı. İhtiyaç duyulan kadar iftarlık ve sahurluk ürünlerin satın alınması birinci kural olmalı, ikinci olarak da mutlaka piyasada fiyat araştırması yapılmalı. Ramazanda ihtiyacımız olan ürünleri alışverişe çıkmadan bir liste yaparak belirlemek ve ihtiyacımız kadar alışveriş yapmak, ani şekilde talebi artırarak fiyatların yükselmesine imkan vermemek açısından önem taşıyor” dedi. İftarda, restoran ve lokantalara gideceklerin de işletmelerin girişinde ve masalarda fiyat listesi olup olmadığına dikkat edilmesi konusunda hatırlatmada bulunan Küçük, fiyat listelerinde belirtilmeyen hizmet ücretlerinin ödenmemesi gerektiğini söyledi. Küçük, bu durumun tüketici hakem heyetlerine veya Ticaret Bakanlığına şikayet edilebileceğini söyledi.
ERZAK KOLİSİ HAZIRLANIRKEN EŞLİK EDİN
Tüketiciyi Koruma Derneği Genel Başkanı Aziz Koçal ramazanda artan taleple birlikte fırsatçıların ürünlere fahiş zamlar yaptığını belirterek, “Ramazanda yapılacak alışverişlerde gıda ürünlerinin etiketleri ve içerikleri kontrol edilmeli. Özellikle paketli gıdalarda TSE damgası ile Tarım ve Orman Bakanlığı onayı olmasına dikkat edilmeli. Ürün fiyatlarının farklı işletmelerle kıyaslanması da önem taşıyor” dedi. Koçal, hayır amaçlı ramazan kolisi hazırlatacak kişi ve kurumlara da şu tavsiyelerde bulundu: “Hayırseverler, koliler hazırlanırken pakete konulan ürünlerin son kullanma tarihi, tavsiye edilen tüketim tarihi gibi detaylarını kontrol etmeli. Markasız, taklit ve tağşiş ürünler ile nerede üretildiği belli olmayan merdiven altı gıdalar koliye konulmamalı. Aksi takdirde hayır yapmaya çalışırken tüketicinin sağlığı tehlikeye atılmış olur. Ayıplı mal veya haksız fiyat artışı gibi durumlarda Alo 175 Tüketici Danışma Hattı’na veya tüketici hakem heyetlerine başvurabilirsiniz.”
Öte yandan uzmanlar erzak kolilerinde ihtiyaca uygun olmayan ürünlerin de yer aldığına dikkat çekerek hediye çeki verilmesinin daha doğru olacağını ifade ediyor.
7 BİN 367 FAHİŞ ETİKETE 55,6 MİLYON LİRA CEZA
Ticaret Bakanlığın, ramazan ayı öncesinde denetimlerini sıklaştırdı. Yapılan denetimler neticesinde ocak ayında, tüketicinin korunması mevzuatı kapsamında 139,2 milyon lira, haksız ve fahiş fiyat denetimleri sonucunda da 144,5 milyon lira ceza uygulandı. Fiyat etiketi konusunda geçen ay 22 bin 818 firma denetlenirken, bunlardan 7 bin 367’sine toplam 55,6 milyon liralık ceza uygulandı. Bu dönemde 13 bin 123 markette fiyat etiketi denetimi yapıldı. Aykırılık tespit edilen marketlere 32,5 milyon lira ceza verilmesi uygun görüldü. 6 bin 454 restoran, lokanta, kafe pastane gibi yiyecek ve içecek hizmeti sunan iş yerlerindeki tarife ve fiyat listeleri de denetlenerek bu kapsamda 9,8 milyon liralık ceza kesildi. Geçen ay tüketicilerin taraf olduğu sözleşmelere aykırı davranıldığı belirlenen 25 ayrı dosyada 52,7 milyon lira ceza verilmesi kararlaştırıldı. Reklam ve haksız ticari uygulamalara yönelik olarak 2 bin 34 firma denetlendi, 188 firma için 29,3 milyon lira ceza uygulandı. Diğer taraftan, Bakanlık bünyesindeki İç Ticaret Genel Müdürlüğü ekipleri, yılbaşından bu yana, otomotiv, emlak, kuyumculuk sektörlerinde, fahiş fiyat ve diğer hususlara ilişkin olarak toplam 14 bin 583 firmayı denetledi. Bu denetimler neticesinde tespit edilen aykırılıklar için 17,8 milyon lira direkt, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunca da 126,7 milyon lira ceza verilmesi uygun görüldü.