2025’e sayılı gün kala 2024’e damgasını vuran gelişmeler yeniden gündeme geldi. Hem ülkemiz hem dünya açısından oldukça hareketli geçen bu senede, iyi kötü birçok olay yaşandı. Dünyada 2024 yılına damga vuran gelişmelerden dikkat çekenleri Anadolu Ajansı derledi.
İşte günlerce hatta haftalarca konuşulan o gelişmeler:
1 Ocak 2024’te Japonya’nın batısındaki İşikawa eyaleti ve bu bölgedeki Noto Yarımadası kıyısında ocak ayının ilk haftasında çok sayıda deprem meydana geldi. Depremlerde 240’ın üstünde kişi yaşamını yitirirken, depremler sonrası oluşan tsunami nedeniyle bölge genelinde 1,9 kilometrekarelik alan sular altında kaldı.
İRAN’DA ANMA TÖRENİNDE PATLAMA: 89 ÖLÜ
İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Süleymani’nin Ocak 2020’de ABD’nin Bağdat’taki saldırısında öldürülmesinin 4. yılı dolayısıyla 3 Ocak’ta düzenlenen anma töreninin yapıldığı Kirman’da, kabristana giden yol üzerinde iki patlama meydana geldi. Saldırılarda kadın ve çocukların da aralarında olduğu 89 kişi hayatını kaybetti, 284 kişi yaralandı. İranlı yetkililer, patlamaların canlı bomba saldırıları sonucu gerçekleştiğinin tespit edildiğini duyurdu, saldırıları terör örgütü DEAŞ üstlendi.
Netanyahu
İSRAİL’E ULUSLARARASI MAHKEMEDE HESAP SORULDU
Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten itibaren Gazze’de işlediği fiillerle 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle UAD’de 29 Aralık 2023’te dava açarak geçici tedbir kararı alınmasını talep etti. Söz konusu davanın ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin duruşması 11 Ocak’ta Hollanda’nın Lahey kentinde başladı. Duruşmada kanıt olarak İsrail’in Gazze’de fosfor bombası kullandığını ispat eden fotoğrafları sunuldu. UAD, Güney Afrika’nın açtığı soykırım davasında, “İsrail devleti, Gazze’de yürüttüğü askeri operasyonları derhal durdurmalı” talebiyle ilgili, İsrail’in Gazze sakinlerine yönelik öldürme, saldırı ve yıkımla ilgili her türlü eylemden kaçınması ve soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasına hükmetti.
İLK KEZ BİR İNSANA BEYİN ÇİPİ YERLEŞTİRİLDİ
ABD’li nöroteknoloji şirketi Neuralink’in kurucusu Musk, 30 Ocak’ta, ilk kez bir insana beyin çipinin yerleştirildiğini açıkladı. Musk, yaklaşık bir ay sonra, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla bilgisayar faresini kontrol edebildiğini belirtti. Ardından 21 Mart’ta Neuralink, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla satranç oynadığını kaydetti.
Navalnıy
NAVALNIY ŞÜPHELİ ŞEKİLDE ÖLDÜ
Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri (FSİN), 16 Şubat’ta, tutuklu muhalif Aleksey Navalnıy’nın cezaevinde hayatını kaybettiğini bildirdi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Navalnıy’ın Rusya’daki cezaevinde ölümüne ilişkin güvenilir ve şeffaf bir soruşturulma yürütülmesi çağrısında bulundu.
MOSKOVA’DA KANLI KONSER SALDIRISI
Moskova’da “Crocus City Hall” adlı konser salonuna 22 Mart akşamı silahlı kişilerce saldırı düzenlendi. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde saldırganların otomatik silahlarla salonda rastgele ateş açtıkları görüldü. Konser salonunun bulunduğu binanın çatısı, çıkan yangının ardından çöktü. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 teröristin de içinde olduğu 11 kişinin yakalandığını belirtti. Terör saldırısında 144 kişi hayatını kaybetti.
REİSİ ÖLDÜRÜLDÜ
Barbados yönetimi, Jamaika, Bahamalar, Norveç, İspanya, İrlanda, Slovenya ve Ermenistan, Filistin’i devlet olarak tanıma kararı aldı.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan helikopter kazasında hayatını kaybetti.
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Kerim Han, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında “yakalama kararı” başvurusunda bulundu.
Trump
TRUMP’A SUİKAST GİRİŞİMİ
14 Temmuz’da Trump’ın başkanlık seçimleri öncesinde Pensilvanya’da düzenlediği seçim kampanyası sırasında kürsüde konuşurken yaklaşık 7 el silah sesine benzer patlamalar duyuldu. İlk patlamanın ardından Trump’ın kürsüde sağ kulağını tuttuğunun görülmesinin ardından, korumaları, Trump’ın etrafını sardı. Trump’ın, kürsüden inmeden önce sağ yanağında kanlar akarken yumruğunu havaya kaldırdığı anlar kameralara yansıdı.
HENİYE İRAN’DA ÖLDÜRÜLDÜ
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin törenine katılmak için Tahran’da bulunan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’nin, misafir olduğu konut 31 Temmuz‘da 02.00 sularında havadan atılan mermiyle hedef alındı. Heniyye, uğradığı suikast sonucunda hayatını kaybetti. Suikasta uğraması birçok ülkede protesto edilen Heniyye için gıyabi cenaze namazları kılındı.
– AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesi hedeflenen, dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası” resmi gazetede yayımlanmasının ardından AB üyesi ülkelerde 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi.
Bangladeş’te 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından ülkede büyük protestolar baş gösterdi. Gösteriler sırasında şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Şeyh Hasina 5 Ağustos’ta resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan’a gitti, göstericiler ise bu sırada Başbakan’ın resmi konutunu bastı.
HİZBULLAH’A SİBER SALDIRI
İsrail, 17-18 Eylül‘de Hizbullah unsurlarının kullandığı “pager” isimli çağrı cihazlarına ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan cihazlar bu esnada infilak etti. Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.
2024 Nobel Ekonomi Ödülü’ne, 14 Ekim’de kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Acemoğlu, Johnson ve Robinson layık görüldü.
Fetullah Gülen
FETULLAH GÜLEN ÖLDÜ
FETÖ ve mensupları, 21 Ekim‘de sosyal medya hesaplarında elebaşı Gülen’in öldüğünü açıkladı. Aynı gün içerisinde Dışişleri Bakanı Fidan, Ukraynalı mevkidaşı Andrii Sybiha ile Ankara’daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, “FETÖ örgütü elebaşının ölümünü istihbarat kaynaklarımız da doğruluyor.” dedi. Fidan, terörle mücadelede kararlılığın devam edeceğini belirterek “Bu karanlık örgütün lideri ölmüştür.” ifadesini kullandı.
TRUMP YENİDEN BAŞKAN SEÇİLDİ
ABD’liler 5 Kasım‘da başkanlık seçimi için sandık başına gitti. Cumhuriyetçilerin adayı Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris’in yarıştığı seçimi Trump kazandı. Rakibi Harris’e yaklaşık 5 milyon oy fark atan Trump, zafer konuşmasında “47. başkan seçilmem dolayısıyla Amerikan halkına teşekkür ediyorum.” dedi.
Esad
SURİYE’DE ESAD REJİMİ DEVRİLDİ
Suriye’de 27 Kasım‘da rejim karşıtı silahlı gruplar ile Beşşar Esed güçleri arasında çatışmalar yoğunlaştı. Rejim karşıtı silahlı gruplar, 30 Kasım ile 7 Aralık tarihleri arasında Halep, İdlib, Hama ve Humus gibi en büyük illerde üstünlük kurdu. Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam’ın 8 Aralıkta rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü. Rejim lideri Beşşar Esed, 8 Aralık’ta başkentten kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya’ya kaçtı.
GÜNEY KORE’DE SIKIYÖNETİM KARMAŞASI
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etti. Aynı gece Ulusal Mecliste düzenlenen acil oturumda sıkıyönetim kararının kaldırılmasına ilişkin verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi. Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın ardından “hükümsüz” hale geldiğini açıkladı. Bunun üzerine Bakanlar Kurulunu toplayan Yoon, kabinenin onayının ardından sıkıyönetimi sona erdirdiğini duyurdu.
Dışişleri Bakanı Fidan, Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera ile bir araya geldi. Fidan, Suriye’ye resmi ziyaret düzenleyen ilk Dışişleri Bakanı oldu.