Geçtiğimiz hafta boyunca Suriye’de Heyet Tahrir eş Şam’ın öncülüğündeki muhalif güçlerin Halep ve çevresini ele geçirmesinden sonra, çatışmalar güneydeki Hama Vilayetine kaydı.
Muhalifler,’in ileleyişi sürerken, Suriye ordusu da kentte konuşlu birliklerin şehrin dışında “yeniden konuşlandırıldığını ve mevzilendirildiğini” açıkladı.
KENTİN GÜNÜMÜZDEKİ ÖNEMİ
Peki, Hama’nın hem antik hem modern tarihte ve hem de günümüzde önemi ne?
Hama’nın su değirmenleri kentin sembolü ve kültürel mirası. Değirmenler, nehirden su çekip, kıyıdaki meyve bahçelerinin sulanmasında kullanılıyor. Hama “Su Değirmenlerinin Anası” lakabını da buradan alıyor. Hatta bazı değirmenler bugün bile hala çalışıyor.
Kent, Hama Vilayeti’nin merkezi, çevredeki bazı kırsal kesimler ve kasabalar da bu vilayete bağlı.
HAMA KATLİAMI
Başer Esad’ın babası Hafız Esad’ın başkanlık yaptığı dönemde, Suriye’de, şubat 1982’de tarihe “Hama Katliamı” olarak geçen olaylar yaşandı.
1982 yılı başlarında, İnsan Hakları İzleme Örgütüne göre, Esad rejimi Hama’da 1964’te başlayan silahlı muhalefete son verme kararı aldı.
Suriye İnsan Hakları Ağı göre, Suriye Ordusu ve güvenlik birimlerinin Ocak 1982’de kentte bir tür kuşatma başlattığı belirtiliyor.
2 Şubat 1982’de güvenlik güçleri ve ordu birlikleri takip, arama ve silahlara el koymak için kente girdi. Bu birimlerden biri, kent merkezindeki eski şehir kısmında bulunan bir ara sokakta silahlı saldırganlarca baskına uğratıldı.
CAMİLERDEN SEFERBERLİK ÇAĞRILARI YAPILDI
Saldırganlar, Hama’nın eski şehir kısmında mevzi aldılar. Camilerin minarelerinden seferberlik, ordu ve polis güçlerinin kentten çıkarılması çağrıları yapıldı.
Esad rejimi bunun üzerine çeşitli ordu birliklerini harekete geçirdi. Bunlardan birinin komutanı Hafız Esad’ın küçük kardeşi Rifat Esad idi ve Hama’ya 27 gün sürecek bir saldırı başlattı.
Uluslararası Af Örgütü’nün raporuna göre Hama’nın eski şehir kısmı, tankların ve ordu birliklerinin girebilmesi için havadan ve karadan bombalandı. Çatışmaların ilk günlerinde kentin bazı kesimleri tamamen yıkıldı.
40 BİN HAMALI MUHALİF KATLEDİLDİ
Birkaç gün daha süren top ateşi ve çatışmaların ardından Suriye Savunma Bakanı Hama’daki isyanın sona erdiğini duyurdu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre kent toplu cezalandırmaya maruz kaldı, infazlar yapıldı, direniş bitmesine rağmen yıkım sürdü.
Askeri saldırı kentin üçte birinden fazlasını yıktı. Onbinlerce kişi Hama’dan kaçtı, binlerce kişi tutuklandı. Ölen ve yaralanan sayısı konusundaki tahminler ise değişiyor.
Uluslararası Af Örgütü her iki taraftaki ölü sayısını 25 bin olarak açıkladı. Suriye İnsan Hakları Ağı’na göreyse ölü sayısı tahmini 40 bin dolayında. Bu sayıya ölen militanlar ve askerler dahil değil.