DIŞ HABERLER—Son dönemde hız kazanan Afrika açılımı, Türkiye için gerek yeni fırsatlar oluşturması gerekse savunma sanayisine katkı sağlaması açısından giderek daha önemli bir hale geliyor.
Türkiye’nin Afrika’daki diplomasisi, Batı’nın gündeminden düşmeyen bir konu olarak öne çıkarken, Hindistan merkezli düşünce kuruluşu “Observer Research Foundation”, Türkiye’nin Afrika’daki güç gösterisini ele alan bir analiz yayımladı.
“Türkiye’nin Afrika Boynuzu’ndaki Diplomatik Zaferi: Ankara Deklarasyonu” başlıklı analizde, Türkiye’nin bölgedeki etkisi detaylı bir şekilde incelendi.
Yazıda, “Türkiye, 11 Aralık’ta Etiyopya ve Somali arasında imzalanan Ankara Deklarasyonu ile bölgedeki gücünü pekiştirmeye devam ediyor. Suriye’deki iç savaşın ardından giderek istikrarsızlaşan ve birçok anlaşmazlıkla sarsılan Afrika Boynuzu, Türkiye’nin diplomatik müdahalesiyle rahatlamaya başladı. Ankara Deklarasyonu ile Türkiye, Etiyopya ve Somali arasındaki gerginliği sona erdirdi. Özellikle Somali’deki ayrılıkçı Somaliland ile Etiyopya arasında, stratejik öneme sahip liman erişimi konusunda taraflar arasında anlaşmazlıkları çözen Türkiye, bölgedeki rolünü daha da güçlendirdi. Türkiye’nin bu diplomatik başarısı, bölgesel güvenliği sağlamak amacıyla daha fazla iş birliğine imkan tanıyabilir” ifadeleri yer aldı.
“BATI TÜRKİYE’YE HAYRAN”
Yazar Samir Bhattacharya, Türkiye’nin bölgedeki stratejik çıkarları gözeterek tarafsız bir arabuluculuk yapmasının, taraflar arasındaki güvensizliği ortadan kaldırmada büyük bir başarı sağladığını belirtti. Bhattacharya, “Bu, sadece Etiyopya ve Somali arasındaki ilişkileri iyileştirmekle kalmadı, aynı zamanda bölgedeki diğer büyük güçlerle olan ilişkiler açısından da olumlu bir gelişme oldu. Türkiye, bölgedeki etkisini artırmakla kalmayıp, Afrika Boynuzu’ndaki rekabette büyük bir avantaj elde etmiş oldu” diye ekledi.
Analize göre Ankara Deklarasyonu, yalnızca Türkiye’nin değil, aynı zamanda uluslararası topluluğun da takdirini topladı. ABD ve diğer Batılı ülkeler, Türkiye’nin bu bölgesel diplomatik başarısını desteklediklerini belirtti. Yazar “Biden yönetiminin bu anlaşmayı onaylaması, bölgedeki politikaların daha istikrarlı bir şekilde yönetilmesine yardımcı olabilir” şeklinde değerlendirmede bulundu.
ANLAŞMA NEDEN YAPILDI?
Ankara anlaşması şu ana kadar iki ülke arasındaki iki gizlenen anlaşmazlığı çözmeyi başardı. Anlaşma, Etiyopya birliklerinin Somali’de kalması için siyasi alan oluşturdu ve Somaliland MOU dışında liman erişimi için müzakere etmek üzere bir platform oluşturdu. Ankara Deklarasyonu uyarınca Somali, Etiyopya’nın Somali’de yaklaşmakta olan Afrika Birliği Destek ve İstikrar Misyonu’na (AUSSOM) katılımına itirazını kaldırmayı kabul etti. Bu barışı koruma misyonu Somali’deki Afrika Birliği Geçiş Misyonu’nun (ATMIS) yerini alacak. Bölgedeki askeri deneyimi göz önüne alındığında, Etiyopya’nın askeri katkısı Somali’deki cihatçı gruplara karşı güvenlik çabalarını kesinlikle destekleyecektir. Misyona katılımı, kuvvetlerini sübvanse etmek için uluslararası desteği çekeceği ve diğer stratejik güvenlik hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacağı için bu Etiyopya için de önemli.
Ancak Etiyopya’nın Somali ile yakınlaşması, Somaliland ile yaptığı önceki anlaşma hakkında soru işaretleri getirmiş durumda. Etiyopya, Cibuti’ye her yıl ödediği 1.5 milyar ABD dolarına rağmen, bu ülkenin ticari limanına zaten erişim sağlıyor. Bu sebeple Etiyopya, Somaliland’dan daha fazlasını talep edebilir; muhtemelen bir deniz üssü. Somali ile yapılacak bir anlaşma, Etiyopya’nın Kızıldeniz’e erişimini güvence altına alabilirken, Somali hükümetinden deniz üssü almak oldukça zor olacak.
TRUMP DÖNEMİNDE SOMALİLAND
Yazara göre, ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın Somaliland’ı tanıması durumunda, Cibuti’deki askeri üssüne ek olarak Somaliland’ın 850 kilometrelik kıyı şeridinden de pay istemesi muhtemel.
ERDOĞAN’IN ZAFERİ VE TÜRKİYE’NİN STRATEJİK ROLÜ
Analizin sonunda, Türkiye’nin her iki ülkedeki stratejik çıkarları göz önüne alındığında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın diplomatik kaynaklarını bu anlaşmanın başarısını sağlamak amacıyla kullanmasının muhtemel olduğu vurgulanıyor. Yazar, “Erdoğan için bu, yalnızca Türk yatırımlarından öte bir anlam taşır; Afrika Boynuzu üzerindeki nüfuz mücadelesi, bölgedeki liderlik pozisyonunu pekiştirebilir. Bu noktada Türkiye, rakiplerini geride bırakmış ve bölgedeki etkisini artırmaya devam edecektir” dedi.