İran’da devam eden yolsuzluk skandalının son bölümünde, milyarlarca dolarlık ilaç sübvansiyonlarının kaybolduğuna dair ortaya çıkan bilgiler, kamuoyunda büyük bir öfke meydana getiriyor.
PEZEŞKİYAN AÇIKLAMA YAPTI, ENDİŞE ARTTI
İran rejiminin Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkian, 11 Ocak 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, “İlaç sübvansiyonları için ayrılan dövizin bir kısmı basitçe ortadan kayboluyor” diyerek, ülkede devam eden yolsuzluk krizi çözme konusundaki endişeleri bir kez daha körükledi.
Bu açıklama, ilaç fiyatlarının yüzde 200–400 artması ve temel ilaçların ya bulunamaması ya da fahiş fiyatlarla satılması sonucu milyonlarca İranlının çaresizliğe sürüklendiği bir dönemde geldi.
“HER GÜN 20 MİLYON LİTRE YAKIT NASIL KAYBOLUR?”
Pezeşkiyan, 18 Aralık 2024’te, bütçe ve planlama örgütüne yaptığı beklenmedik bir ziyarette, her gün 20 milyon litre yakıtın kaybolduğuna dikkat çekerek, “Her gün 20 milyon litre yakıt nasıl kaybolur?” diye sormuştu. “Bu durumu denetleyemiyorsam tamamen yetersiz olmalıyım” şeklindeki ironik açıklamaları, kamuoyundaki sürecin yönetilemediğine dair eleştirilerin çoğalmasına neden oldu.
Hürmüzgan Eyaleti’nde yetkililer, yıllardır her gün 70 bin litre havacılık yakıtını “sifonlayan” gizli bir iki kilometrelik boru hattını ortaya çıkardı.
NCR İran’dan alınan bilgilere göre, Yerel bir yargı yetkilisi, “Yasadışı boru hattının değeri yaklaşık dört milyar tümen” diyerek bu büyük ölçekli kaybın nasıl bu kadar uzun süre fark edilmediğine dair bir açıklama yapmadı.
PETROL HIRSIZLIKLARI
Bu arada, Tahran ve diğer bölgelerdeki boru hatlarından yapılan petrol hırsızlıklarına ilişkin raporlar da gelmeye devam ediyor ve geniş çaplı kaynak kaybının karanlık bir resmini çiziyor.
Kaybolan fonlar sorunu yalnızca yakıt ve ilaçla sınırlı değil. İran’ın petrokimya sektöründe, gümrük verileri ile sektör raporları arasındaki 9,3 milyar dolarlık fark ciddi sorulara yol açtı.
Gümrük yetkilileri yılın ilk dokuz ayında 19,7 milyar dolarlık ihracat olduğunu iddia ederken, sektör içindekiler gerçek rakamın 10,4 milyar dolara daha yakın olduğunu savunuyor.